อุตสาหกรรมเคมี (Chemical industry) คือ อุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับการผลิตและจำหน่ายสารเคมี ผลิตภัณฑ์เคมี และวัสดุเคมี อุตสาหกรรมเคมีเป็นอุตสาหกรรมพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ อุตสาหกรรมเคมีแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ คือ
- อุตสาหกรรมเคมีพื้นฐาน (Basic chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตสารเคมีพื้นฐาน เช่น กรด เบส เกลือ สารอินทรีย์ และสารอนินทรีย์ อุตสาหกรรมเคมีพื้นฐานเป็นวัตถุดิบให้กับอุตสาหกรรมอื่น ๆ
- อุตสาหกรรมเคมีต่อเนื่อง (Continuous chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตผลิตภัณฑ์เคมี เช่น พลาสติก ยาง เส้นใย ยารักษาโรค และปุ๋ย อุตสาหกรรมเคมีต่อเนื่องเป็นอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญต่อชีวิตประจำวัน
สาขาของอุตสาหกรรมเคมี
อุตสาหกรรมเคมีแบ่งออกเป็นสาขาย่อย ๆ มากมาย ดังนี้
- อุตสาหกรรมปิโตรเคมี (Petrochemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตผลิตภัณฑ์จากปิโตรเลียม เช่น พลาสติก ยาง เส้นใย และสารเคมีพื้นฐาน
- อุตสาหกรรมเคมีอินทรีย์ (Organic chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตสารเคมีอินทรีย์ เช่น ยารักษาโรค สารปรุงแต่งอาหาร และสารเคมีที่ใช้ในชีวิตประจำวัน
- อุตสาหกรรมเคมีอนินทรีย์ (Inorganic chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตสารเคมีอนินทรีย์ เช่น กรด เบส เกลือ และสารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ
- อุตสาหกรรมเคมีการเกษตร (Agricultural chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตสารเคมีที่ใช้ในการเกษตร เช่น ปุ๋ย ยาฆ่าแมลง และยาฆ่าวัชพืช
- อุตสาหกรรมเคมีก่อสร้าง (Construction chemical industry) เป็นอุตสาหกรรมที่ผลิตสารเคมีที่ใช้ในการก่อสร้าง เช่น ปูนซีเมนต์ สารเคลือบผิว และกาว
ประโยชน์ของอุตสาหกรรมเคมี
อุตสาหกรรมเคมีมีประโยชน์หลายประการ ดังนี้
- ช่วยในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ เช่น พลาสติก ยาง เส้นใย ยารักษาโรค และปุ๋ย
- ช่วยปรับปรุงคุณภาพชีวิต เช่น สารปรุงแต่งอาหาร สารทำความสะอาด และเครื่องสำอาง
- ช่วยในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เช่น สารเคมีที่ใช้ในการผลิตพลังงานหมุนเวียน
ปัญหาของอุตสาหกรรมเคมี
อุตสาหกรรมเคมีมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมหลายประการ เช่น
- มลพิษทางอากาศ เช่น ฝุ่นละอองและก๊าซพิษ
- มลพิษทางน้ำ เช่น สารเคมีตกค้าง
- มลพิษทางดิน เช่น สารเคมีปนเปื้อน
แนวทางการแก้ไขปัญหา
แนวทางการแก้ไขปัญหาผลกระทบของอุตสาหกรรมเคมี มีดังนี้
- การนำเทคโนโลยีสะอาดมาใช้ เช่น การใช้สารเคมีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- การปรับปรุงกระบวนการผลิต เช่น การลดการใช้สารเคมีและพลังงาน
- การบำบัดของเสีย เช่น การบำบัดมลพิษทางอากาศ น้ำ และดิน
สรุป
อุตสาหกรรมเคมีเป็นอุตสาหกรรมพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ อุตสาหกรรมเคมีมีบทบาทสำคัญในการผลิตผลิตภัณฑ์และวัสดุที่ใช้ในชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ตาม อุตสาหกรรมเคมีมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จึงจำเป็นต้องมีแนวทางการแก้ไขปัญหาผลกระทบของอุตสาหกรรมเคมีอย่างเหมาะสม