ชีวะ ม.4 สิ่งมีชีวิต

ในวิชาชีวะ ม.4 สิ่งมีชีวิต (Living organism) หมายถึง สิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะเฉพาะ 5 ประการ ดังนี้

  1. มีเซลล์ (Cell) สิ่งมีชีวิตทุกชนิดประกอบด้วยเซลล์ เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต เซลล์ทำหน้าที่ต่างๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต เช่น การสังเคราะห์อาหาร การหายใจ การสืบพันธุ์ เป็นต้น

  2. มีเมแทบอลิซึม (Metabolism) สิ่งมีชีวิตมีการเผาผลาญอาหารเพื่อสร้างพลังงาน พลังงานที่ได้จากกระบวนการเผาผลาญอาหารจะถูกนำไปใช้ในการทำงานต่างๆ ของเซลล์

  3. มีการเจริญเติบโตและพัฒนาการ (Growth and development) สิ่งมีชีวิตมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการ สิ่งมีชีวิตจะเจริญเติบโตขึ้นเรื่อยๆ และเปลี่ยนแปลงไปตามวัย

  4. มีการตอบสนองต่อสิ่งเร้า (Response to stimuli) สิ่งมีชีวิตสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆ จากสภาพแวดล้อม เช่น แสง ความร้อน เสียง เป็นต้น

  5. สืบพันธุ์ได้ (Reproduction) สิ่งมีชีวิตสามารถสืบพันธุ์ได้ สิ่งมีชีวิตจะสืบพันธุ์เพื่อสร้างลูกหลาน

สิ่งมีชีวิตแบ่งออกเป็น 2 อาณาจักรหลักๆ คือ

  • อาณาจักรพืช (Plantae) สิ่งมีชีวิตที่สามารถสร้างอาหารได้เองโดยใช้พลังงานจากแสงแดด พืชมีผนังเซลล์ที่เป็นเซลลูโลส มีคลอโรฟิลล์ในเซลล์ ซึ่งทำหน้าที่สังเคราะห์แสง

  • อาณาจักรสัตว์ (Animalia) สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถสังเคราะห์อาหารได้เอง ต้องกินอาหารจากสิ่งมีชีวิตอื่นเป็นอาหาร สัตว์ไม่มีผนังเซลล์ มีเซลล์กล้ามเนื้อและเซลล์ประสาท สัตว์สามารถเคลื่อนที่ได้

นอกจากนี้ สิ่งมีชีวิตยังแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มย่อยๆ ตามแหล่งที่อยู่อาศัย ได้แก่

  • สิ่งมีชีวิตบนบก (Terrestrial organisms) สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่บนบก เช่น พืช สัตว์ เห็ดรา เป็นต้น

  • สิ่งมีชีวิตในน้ำ (Aquatic organisms) สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในน้ำ เช่น ปลา สาหร่าย แพลงก์ตอน เป็นต้น

สิ่งมีชีวิตมีความสำคัญต่อระบบนิเวศเป็นอย่างมาก สิ่งมีชีวิตต่างๆ ต่างพึ่งพาอาศัยกันในการดำรงชีวิต สิ่งมีชีวิตบางชนิดทำหน้าที่ผลิตอาหาร สิ่งมีชีวิตบางชนิดทำหน้าที่เป็นผู้บริโภค สิ่งมีชีวิตบางชนิดทำหน้าที่เป็นผู้ย่อยสลาย

การอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตเป็นสิ่งสำคัญ มนุษย์ควรช่วยกันอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตต่างๆ เพื่อรักษาระบบนิเวศให้คงอยู่ สิ่งมีชีวิตที่สูญพันธุ์ไปจะไม่สามารถกลับมาได้อีก