สารชีวโมเลกุล (Biomolecules) คือ สารที่พบได้ในสิ่งมีชีวิตทั่วไป โดยมีธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจนเป็นองค์ประกอบหลัก สารชีวโมเลกุลแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่
- คาร์โบไฮเดรต (Carbohydrate) เป็นสารประกอบคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจนที่มีอัตราส่วนระหว่างคาร์บอนต่อออกซิเจนเท่ากับ 1:2:1 คาร์โบไฮเดรตเป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญของเซลล์ ตัวอย่างของคาร์โบไฮเดรต ได้แก่ น้ำตาล แป้ง และเซลลูโลส
- โปรตีน (Protein) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน และไนโตรเจน เป็นองค์ประกอบหลัก โปรตีนเป็นส่วนประกอบสำคัญของเซลล์และทำหน้าที่สำคัญหลายอย่างในร่างกาย เช่น โครงสร้าง การเคลื่อนไหว การควบคุมปฏิกิริยาเคมี และภูมิคุ้มกัน ตัวอย่างของโปรตีน ได้แก่ ฮอร์โมน เอนไซม์ และแอนติบอดี
- ไขมันและน้ำมัน (Lipids) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน เป็นองค์ประกอบหลัก ไขมันและน้ำมันเป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญของเซลล์ และทำหน้าที่เป็นฉนวนกันความร้อนและป้องกันอวัยวะภายใน ตัวอย่างของไขมันและน้ำมัน ได้แก่ ไขมันในเนื้อสัตว์ น้ำมันพืช และไข
- กรดนิวคลีอิก (Nucleic acid) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน ฟอสฟอรัส และไนโตรเจน เป็นองค์ประกอบหลัก กรดนิวคลีอิกเป็นสารพันธุกรรมที่ถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมจากพ่อแม่ไปยังลูกหลาน ตัวอย่างของกรดนิวคลีอิก ได้แก่ DNA และ RNA
บทบาทของสารชีวโมเลกุล
สารชีวโมเลกุลมีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต ดังนี้
- เป็นแหล่งพลังงาน คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมันเป็นแหล่งพลังงานสำคัญของเซลล์
- เป็นโครงสร้างพื้นฐานของเซลล์ โปรตีนเป็นองค์ประกอบสำคัญของเซลล์ เช่น เยื่อหุ้มเซลล์ ไมโครฟิลาเมนต์ และไมโครทูบูล
- ควบคุมปฏิกิริยาเคมี เอนไซม์เป็นโปรตีนที่ช่วยเร่งปฏิกิริยาเคมีในเซลล์
- ถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม กรดนิวคลีอิกเป็นสารพันธุกรรมที่ถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมจากพ่อแม่ไปยังลูกหลาน
สรุป
สารชีวโมเลกุลเป็นสารที่พบได้ในสิ่งมีชีวิตทั่วไป โดยมีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต