การดุลสมการรีดอกซ์โดยวิธีครึ่งปฏิกิริยา เป็นการดุลสมการรีดอกซ์โดยแยกปฏิกิริยาออกเป็นครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันและครึ่งปฏิกิริารีดักชัน แล้วดุลสมการครึ่งปฏิกิริยาแต่ละส่วนให้แยกจากกัน จากนั้นจึงรวมครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนเข้าด้วยกันเพื่อให้สมดุล
ขั้นตอนในการดุลสมการรีดอกซ์โดยวิธีครึ่งปฏิกิริยา
- เขียนสมการเคมีแบบธรรมดาก่อน
- กำหนดเลขออกซิเดชันของธาตุแต่ละชนิด
- ระบุตัวรีดิวซ์และตัวออกซิไดซ์
- เขียนสมการครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันและครึ่งปฏิกิริารีดักชัน
- ดุลจำนวนอิเล็กตรอนในครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนให้เท่ากัน
- ปรับจำนวนสารประกอบในครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนให้เท่ากัน
- รวมครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน
ตัวอย่างการดุลสมการรีดอกซ์โดยวิธีครึ่งปฏิกิริยา
สมการเคมีแบบธรรมดา
1 | Zn + Cu2+ → Zn2+ + Cu |
การกำหนดเลขออกซิเดชัน
1 | Zn → Zn2+ + 2e- (-2 → +2) |
ระบุตัวรีดิวซ์และตัวออกซิไดซ์
- ตัวรีดิวซ์ : Zn (เลขออกซิเดชันเพิ่มขึ้น)
- ตัวออกซิไดซ์ : Cu2+ (เลขออกซิเดชันลดลง)
เขียนสมการครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันและครึ่งปฏิกิริารีดักชัน
1 | Zn → Zn2+ + 2e- (-2 → +2) |
ดุลจำนวนอิเล็กตรอนในครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนให้เท่ากัน
- กำหนดเลข 2 คูณสมการครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชัน
1
22Zn → 2Zn2+ + 4e- (-2 → +2)
Cu2+ + 2e- → Cu (+2 → 0)
ปรับจำนวนสารประกอบในครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนให้เท่ากัน
- เติมน้ำลงในครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันเพื่อให้สมดุลจำนวนออกซิเจน
1
22Zn → 2Zn2+ + 4e- (-2 → +2)
Cu2+ + 2e- → Cu (+2 → 0)
รวมครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน
1 | 2Zn + Cu2+ → 2Zn2+ + Cu + H2O |
สมการเคมีที่ดุลแล้ว
1 | 2Zn + Cu2+ → 2Zn2+ + Cu + H2O |
สรุป
การดุลสมการรีดอกซ์โดยวิธีครึ่งปฏิกิริยา เป็นการดุลสมการรีดอกซ์โดยแยกปฏิกิริยาออกเป็นครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันและครึ่งปฏิกิริารีดักชัน แล้วดุลสมการครึ่งปฏิกิริยาแต่ละส่วนให้แยกจากกัน จากนั้นจึงรวมครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองส่วนเข้าด้วยกันเพื่อให้สมดุล