ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ปฏิกิริยาสะเทิน (Neutralization) เป็นปฏิกิริยาเคมีที่กรดและเบสทำปฏิกิริยากัน ส่งผลให้เกิดผลิตภัณฑ์เป็นเกลือและน้ำ ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสสามารถเขียนเป็นสมการทั่วไปได้ดังนี้
1 | กรด + เบส → เกลือ + น้ำ |
ตัวอย่างปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส ได้แก่
- การแตกตัวของน้ำ
1 | H2O(l) ⇌ H+(aq) + OH-(aq) |
- ปฏิกิริยาระหว่างกรดไฮโดรคลอริก (HCl) และเบสโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH)
1 | HCl(aq) + NaOH(aq) → NaCl(aq) + H2O(l) |
- ปฏิกิริยาระหว่างกรดคาร์บอนิก (H2CO3) และเบสโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH)
1 | H2CO3(aq) + NaOH(aq) → NaHCO3(aq) + H2O(l) |
ผลิตภัณฑ์ของปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส
ผลิตภัณฑ์ของปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส คือ เกลือและน้ำ เกลือที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส สามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้
- เกลือที่เกิดจากกรดแก่และเบสแก่ เป็นเกลือที่มีคุณสมบัติเป็นกลาง
- เกลือที่เกิดจากกรดอ่อนและเบสแก่ เป็นเกลือที่มีสมบัติเป็นเบส
- เกลือที่เกิดจากกรดแก่และเบสอ่อน เป็นเกลือที่มีสมบัติเป็นกรด
การจำแนกปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส
ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสสามารถจำแนกได้ตามปริมาณกรดและเบสที่ใช้ทำปฏิกิริยา ดังนี้
- ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดแก่และเบสแก่ เป็นปฏิกิริยาเคมีที่กรดและเบสทำปฏิกิริยากันจนหมดสิ้น ส่งผลให้เกิดผลิตภัณฑ์เป็นเกลือและน้ำ
- ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดแก่และเบสอ่อน เป็นปฏิกิริยาเคมีที่กรดแก่ทำปฏิกิริยากับเบสอ่อนจนหมดสิ้น ส่งผลให้เกิดผลิตภัณฑ์เป็นเกลือและน้ำ ส่วนกรดอ่อนที่เหลือจะยังไม่ทำปฏิกิริยากับเบส
- ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดอ่อนและเบสแก่ เป็นปฏิกิริยาเคมีที่เบสแก่ทำปฏิกิริยากับกรดอ่อนจนหมดสิ้น ส่งผลให้เกิดผลิตภัณฑ์เป็นเกลือและน้ำ ส่วนเบสอ่อนที่เหลือจะยังไม่ทำปฏิกิริยากับกรด
ประโยชน์ของปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส
ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสมีประโยชน์ในหลายด้าน เช่น
- ใช้ในการผลิตสบู่และผงซักฟอก
- ใช้ในการผลิตปุ๋ย
- ใช้ในการผลิตยา
- ใช้ในการกำจัดสารปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม
สรุป
ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ปฏิกิริยาสะเทิน เป็นปฏิกิริยาเคมีที่กรดและเบสทำปฏิกิริยากัน ส่งผลให้เกิดผลิตภัณฑ์เป็นเกลือและน้ำ ผลิตภัณฑ์ของปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบส คือ เกลือและน้ำ เกลือที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสสามารถจำแนกได้ตามปริมาณกรดและเบสที่ใช้ทำปฏิกิริยา ปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดและเบสมีประโยชน์ในหลายด้าน