ผลได้ร้อยละ (percent yield) คือ ปริมาณของสารผลิตภัณฑ์ที่ได้จากปฏิกิริยาเคมีจริง ๆ เทียบกับปริมาณของสารผลิตภัณฑ์ที่คาดหวังตามสมการเคมีที่สมดุล คำนวณได้จากสูตรต่อไปนี้
ผลได้ร้อยละ = (ปริมาณสารผลิตภัณฑ์จริง / ปริมาณสารผลิตภัณฑ์ตามสมการ) * 100
ตัวอย่างการคำนวณผลได้ร้อยละ
สมมติว่าทำปฏิกิริยาระหว่างแก๊สไฮโดรเจนกับแก๊สออกซิเจน จะได้น้ำ 2 mol ตามสมการเคมี
1 | 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(l) |
แต่ในความเป็นจริงได้น้ำจริง ๆ เพียง 1.5 mol
ดังนั้น ผลได้ร้อยละของปฏิกิริยานี้คือ
1 | ผลได้ร้อยละ = (1.5 mol / 2 mol) * 100 |
1 | ผลได้ร้อยละ = 75% |
การประยุกต์ใช้ผลได้ร้อยละ
ผลได้ร้อยละสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในด้านต่างๆ ดังนี้
- การประเมินประสิทธิภาพของปฏิกิริยาเคมี
- การควบคุมปริมาณสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์
- การคำนวณต้นทุนการผลิต
ข้อควรระวัง
- ผลได้ร้อยละเป็นค่าประมาณ
- ผลได้ร้อยละอาจเปลี่ยนแปลงได้ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิ ความดัน ความชื้น สารปนเปื้อน ฯลฯ
สรุปได้ว่า ผลได้ร้อยละ คือ ปริมาณของสารผลิตภัณฑ์ที่ได้จากปฏิกิริยาเคมีจริง ๆ เทียบกับปริมาณของสารผลิตภัณฑ์ที่คาดหวังตามสมการเคมีที่สมดุล ผลได้ร้อยละสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในด้านต่างๆ ได้อย่างหลากหลาย