สัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิส (Lewis dot structure) คือ สัญลักษณ์ที่ใช้แสดงการจัดเรียงอิเล็กตรอนในวงนอกสุดของอะตอม โดยใช้จุดแทนอิเล็กตรอนแต่ละตัว โดยอิเล็กตรอนคู่จะถูกแทนด้วยเส้นคู่
กฎออกเตต (Octet rule) คือ กฎที่กล่าวว่าอะตอมส่วนใหญ่จะมีความเสถียรเมื่อมีอิเล็กตรอนในวงนอกสุดครบ 8 ตัว อิเล็กตรอนในวงนอกสุดนี้เรียกว่าอิเล็กตรอนเวเลนซ์ (valence electron)
สัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิส
ในการสร้างสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิส สามารถทำได้ดังนี้
- เขียนสัญลักษณ์ทางเคมีของธาตุที่ต้องการแสดง
- เขียนจำนวนอิเล็กตรอนในวงนอกสุดของธาตุนั้น โดยอิเล็กตรอนแต่ละตัวจะแทนด้วยจุด
- จับคู่อิเล็กตรอนคู่กันจนครบ 8 ตัว หรือจนครบจำนวนที่เป็นไปตามกฎออกเตต
ตัวอย่างการสร้างสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิส
ธาตุไฮโดรเจน (H) มีอิเล็กตรอนในวงนอกสุด 1 ตัว จึงเขียนสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสได้ดังนี้
1 | H |
ธาตุออกซิเจน (O) มีอิเล็กตรอนในวงนอกสุด 6 ตัว จึงเขียนสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสได้ดังนี้
1 | O |
ธาตุคาร์บอน (C) มีอิเล็กตรอนในวงนอกสุด 4 ตัว จึงเขียนสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสได้ดังนี้
1 | C |
กฎออกเตต
กฎออกเตตเป็นกฎที่อธิบายถึงการจัดเรียงอิเล็กตรอนในวงนอกสุดของอะตอมส่วนใหญ่ โดยอะตอมส่วนใหญ่จะมีความเสถียรเมื่อมีอิเล็กตรอนในวงนอกสุดครบ 8 ตัว
อิเล็กตรอนในวงนอกสุดนี้เรียกว่าอิเล็กตรอนเวเลนซ์ (valence electron) อิเล็กตรอนเวเลนซ์จะทำหน้าที่ในการเกิดพันธะเคมีกับอะตอมอื่น
อะตอมบางชนิดมีอิเล็กตรอนในวงนอกสุดน้อยกว่า 8 ตัว โดยอะตอมเหล่านี้จะพยายามดึงอิเล็กตรอนจากอะตอมอื่นมาเติมอิเล็กตรอนในวงนอกสุดให้ครบ 8 ตัว เรียกว่า อะตอมที่มีอิเล็กตรอนเวเลนซ์ไม่ครบ 8 ตัว
อะตอมบางชนิดมีอิเล็กตรอนในวงนอกสุดมากกว่า 8 ตัว โดยอะตอมเหล่านี้จะพยายามกำจัดอิเล็กตรอนออกจากวงนอกสุดเพื่อให้เหลืออิเล็กตรอนในวงนอกสุดให้ครบ 8 ตัว เรียกว่า อะตอมที่มีอิเล็กตรอนเวเลนซ์เกิน 8 ตัว
ประโยชน์ของสัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสและกฎออกเตต
สัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสและกฎออกเตตมีประโยชน์ในการอธิบายการจัดเรียงอิเล็กตรอนในอะตอม และการเกิดพันธะเคมีระหว่างอะตอม
สัญลักษณ์แบบจุดของลิวอิสสามารถใช้อธิบายได้ว่าอะตอมแต่ละชนิดมีอิเล็กตรอนเวเลนซ์กี่ตัว และอะตอมแต่ละชนิดจะพยายามดึงอิเล็กตรอนหรือกำจัดอิเล็กตรอนอย่างไรเพื่อให้มีอิเล็กตรอนเวเลนซ์ครบ 8 ตัว
กฎออกเตตสามารถใช้อธิบายได้ว่าอะตอมส่วนใหญ่จะมีความเสถียรเมื่อมีอิเล็กตรอนเวเลนซ์ครบ 8 ตัว