รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ (Covalent molecular geometry) คือ การจัดเรียงตัวของอะตอมในโมเลกุลโคเวเลนต์ รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ขึ้นอยู่กับจำนวนอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะและอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวของอะตอมกลาง
ทฤษฎี VSEPR
ทฤษฎี VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion Theory) เป็นทฤษฎีที่ใช้อธิบายรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ โดยพิจารณาจากแรงผลักระหว่างคู่อิเล็กตรอน ซึ่งประกอบด้วยคู่อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะและคู่อิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว
รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์แบบต่างๆ
รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์แบบต่างๆ มีดังนี้
- รูปร่างโมเลกุลแบบเส้นตรง (Linear) มีอะตอมอยู่ตรงกัน 2 อะตอม อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 1 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 180°
- รูปร่างโมเลกุลแบบมุม (Trigonal) มีอะตอมอยู่เป็นสามเหลี่ยมมุมฉาก อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 2 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 120°
- รูปร่างโมเลกุลแบบพีระมิดสามเหลี่ยม (Trigonal pyramidal) มีอะตอมอยู่เป็นพีระมิดสามเหลี่ยม อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 3 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 109.5°
- รูปร่างโมเลกุลแบบทรงกลม (Tetrahedral) มีอะตอมอยู่เป็นทรงกลม อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 4 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 109.5°
- รูปร่างโมเลกุลแบบแบน (Bent) มีอะตอมอยู่เป็นทรงสามเหลี่ยม อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 2 คู่ อิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว 1 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 117°
- รูปร่างโมเลกุลแบบเส้นโค้ง (Octahedral) มีอะตอมอยู่เป็นทรงแปดเหลี่ยม อิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะ 6 คู่ มุมระหว่างพันธะ = 90°
ตัวอย่างรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์
| สารประกอบ | รูปร่างโมเลกุล |
|---|---|
| น้ำ (H2O) | แบน (Bent) |
| มีเทน (CH4) | ทรงกลม (Tetrahedral) |
| คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) | เส้นตรง (Linear) |
| อ๊อกซิเจน (O2) | เส้นตรง (Linear) |
| คลอรีน (Cl2) | เส้นตรง (Linear) |
สรุป
รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ขึ้นอยู่กับจำนวนอิเล็กตรอนคู่ร่วมพันธะและอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวของอะตอมกลาง ทฤษฎี VSEPR เป็นทฤษฎีที่ใช้อธิบายรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ โดยพิจารณาจากแรงผลักระหว่างคู่อิเล็กตรอน