การเตรียมสารละลาย คือ การนำสารละลายบริสุทธิ์มาผสมกันเพื่อให้ได้สารละลายที่มีสมบัติตามต้องการ การเตรียมสารละลายสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับชนิดของสารละลายและสมบัติที่ต้องการ
วิธีเตรียมสารละลาย
- วิธีเติมน้ำ เป็นวิธีที่นิยมใช้มากที่สุด โดยนำสารละลายบริสุทธิ์มาเติมน้ำบริสุทธิ์ลงไปเรื่อยๆ จนได้สารละลายที่มีปริมาตรและสมบัติตามต้องการ
- วิธีเติมสารละลาย เป็นวิธีที่นิยมใช้เมื่อต้องการเตรียมสารละลายที่มีความเข้มข้นสูง โดยนำสารละลายบริสุทธิ์มาเติมสารละลายอื่นลงไปเรื่อยๆ จนได้สารละลายที่มีปริมาตรและสมบัติตามต้องการ
- วิธีเติมตัวทำละลาย เป็นวิธีที่นิยมใช้เมื่อต้องการเตรียมสารละลายที่มีตัวทำละลายพิเศษ โดยนำสารละลายบริสุทธิ์มาเติมตัวทำละลายพิเศษลงไปเรื่อยๆ จนได้สารละลายที่มีปริมาตรและสมบัติตามต้องการ
อุปกรณ์และสารเคมีที่ใช้เตรียมสารละลาย
- อุปกรณ์
- เครื่องชั่ง
- ขวดกำหนดปริมาตร
- ปิเปตต์
- กรวยกรอง
- บีกเกอร์
- แท่งแก้วคน
- ขวดน้ำกลั่น
- หลอดหยด
- สารเคมี
- สารละลายบริสุทธิ์
- น้ำกลั่น
- ตัวทำละลายพิเศษ (ถ้ามี)
ขั้นตอนการเตรียมสารละลาย
- เตรียมอุปกรณ์และสารเคมีให้พร้อม
- ชั่งน้ำหนักสารละลายบริสุทธิ์ตามต้องการ
- เติมน้ำกลั่นลงไปในขวดกำหนดปริมาตร
- ใช้ปิเปตต์ดูดสารละลายบริสุทธิ์ที่ชั่งน้ำหนักไว้แล้วเติมลงไปในขวดกำหนดปริมาตร
- ปิดฝาขวดกำหนดปริมาตรแล้วเขย่าให้เข้ากัน
- กรองสารละลายผ่านกรวยกรองเพื่อแยกตะกอนออก
- เก็บสารละลายไว้ในขวดแก้วที่ปิดสนิท
ตัวอย่างการทดลองเตรียมสารละลาย
ตัวอย่างการทดลองที่ 1
- เตรียมสารละลาย NaCl 0.1 M
- ชั่ง NaCl 0.585 g (NaCl 1 โมล มีมวล 58.5 g ดังนั้น NaCl 0.1 โมล จะมีมวล 5.85 g)
- เติมน้ำกลั่นลงไปในขวดกำหนดปริมาตร 100 mL
- ใช้ปิเปตต์ดูด NaCl 0.585 g ที่ชั่งน้ำหนักไว้แล้วเติมลงไปในขวดกำหนดปริมาตร
- ปิดฝาขวดกำหนดปริมาตรแล้วเขย่าให้เข้ากัน
- กรองสารละลายผ่านกรวยกรองเพื่อแยกตะกอนออก
- เก็บสารละลายไว้ในขวดแก้วที่ปิดสนิท
ตัวอย่างการทดลองที่ 2
- เตรียมสารละลาย HCl 0.1 M
- เติม HCl 5 mL (HCl 1 โมล มีปริมาตร 36.46 mL ดังนั้น HCl 0.1 โมล จะมีปริมาตร 3.646 mL)
- เติมน้ำกลั่นลงไปในขวดกำหนดปริมาตร 100 mL
- ปิดฝาขวดกำหนดปริมาตรแล้วเขย่าให้เข้ากัน
- กรองสารละลายผ่านกรวยกรองเพื่อแยกตะกอนออก
- เก็บสารละลายไว้ในขวดแก้วที่ปิดสนิท
ข้อควรระวังในการเตรียมสารละลาย
- ควรสวมอุปกรณ์ป้องกันอันตราย เช่น แว่นตานิรภัย ถุงมือยาง และเสื้อคลุมปฏิบัติการ
- ควรใช้อุปกรณ์และสารเคมีให้ถูกวิธี
- ควรคำนึงถึงความปลอดภัยในการทดลอง
สรุป
การเตรียมสารละลายเป็นกระบวนการสำคัญในการทดลองทางเคมี โดยการเตรียมสารละลายอย่างถูกต้องจะช่วยให้ได้สารละลายที่มีสมบัติตามต้องการและปลอดภัยต่อผู้ทดลอง