เสียง เป็นบทเรียนหนึ่งของวิชาฟิสิกส์ ม.5 ศึกษาเกี่ยวกับเสียง คลื่นกลชนิดหนึ่ง เดินทางเป็นคลื่นกลตามยาว มีคุณสมบัติสะท้อนและหักเหได้ มนุษย์สามารถได้ยินเสียงได้เนื่องจากคลื่นเสียงไปกระตุ้นอวัยวะรับเสียงในหู
สมบัติของคลื่นเสียง
คลื่นเสียงมีสมบัติดังนี้
- เป็นคลื่นกล คือ คลื่นที่เกิดจากการสั่นสะเทือนของวัตถุ
- เดินทางเป็นคลื่นตามยาว คือ ทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่นขนานกับทิศทางการสั่นของวัตถุ
- ต้องอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ คือ คลื่นเสียงไม่สามารถเดินทางผ่านสุญญากาศได้
- มีคุณสมบัติสะท้อนและหักเหได้ คือ คลื่นเสียงสามารถสะท้อนและหักเหได้เช่นเดียวกับคลื่นกลอื่นๆ
ความดังของเสียง
ความดังของเสียง หมายถึง ระดับเสียงที่ได้ยิน ความดังของเสียงขึ้นอยู่กับแอมปลิจูดของคลื่นเสียง คลื่นเสียงที่มีแอมปลิจูดมากจะทำให้เกิดเสียงที่ดังกว่าคลื่นเสียงที่มีแอมปลิจูดน้อย
ระดับความดังของเสียง
ระดับความดังของเสียง หมายถึง ปริมาณความดังของเสียงที่วัดเป็นเดซิเบล (dB) ระดับความดังของเสียงที่มนุษย์สามารถได้ยินได้ตั้งแต่ 0 dB ไปจนถึง 120 dB
ความถี่ของเสียง
ความถี่ของเสียง หมายถึง จำนวนรอบของการสั่นสะเทือนของวัตถุต่อวินาที ความถี่ของเสียงยิ่งมาก เสียงยิ่งแหลม ความถี่ของเสียงยิ่งน้อย เสียงยิ่งทุ้ม
ช่วงความถี่ของเสียง
ช่วงความถี่ของเสียงที่มนุษย์สามารถได้ยินได้อยู่ในช่วง 20 Hz ถึง 20,000 Hz
ปรากฏการณ์ทางเสียง
ปรากฏการณ์ทางเสียงที่สำคัญ ได้แก่
- การสั่นพ้อง คือ ปรากฏการณ์ที่วัตถุเกิดการสั่นสะเทือนด้วยอัตราเดียวกับความถี่ของคลื่นเสียงที่กระทบ
- บีต คือ ปรากฏการณ์ที่ได้ยินเสียงดัง-เบาสลับกันไปมา เกิดจากการที่คลื่นเสียงสองคลื่นที่มีความถี่ใกล้เคียงกันมาผสมกัน
- ปรากฏการณ์ดอปเพลอร์ คือ ปรากฏการณ์ที่ความถี่ของเสียงที่ได้ยินเปลี่ยนไปเมื่อแหล่งกำเนิดเสียงหรือตัวรับเสียงเคลื่อนที่
สรุป
เสียงเป็นบทเรียนที่สำคัญของวิชาฟิสิกส์ ม.5 ช่วยให้เข้าใจเกี่ยวกับเสียงและปรากฏการณ์ทางเสียงต่างๆ มากขึ้น การเข้าใจเกี่ยวกับเสียงจะช่วยให้เราสามารถอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเสียงได้อย่างถูกต้อง