ฟิสิกส์ ม.4 การหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์

แรงลัพธ์ คือ ผลรวมของแรงทั้งหมดที่กระทำต่อวัตถุ แรงลัพธ์สามารถหาได้โดยใช้กฎของเวกเตอร์

วิธีการหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์

ในการหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์ สามารถทำได้ดังนี้

  1. เขียนแผนภาพวัตถุอิสระเพื่อแสดงแรงทั้งหมดที่กระทำต่อวัตถุ
  2. วาดเวกเตอร์ของแรงทั้งหมด โดยให้ปลายลูกศรชี้ไปยังทิศทางของแรง
  3. หาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์โดยใช้กฎของเวกเตอร์

กฎของเวกเตอร์

กฎของเวกเตอร์มีดังนี้

  • กฎการรวมแบบขนาน คือ ผลรวมของเวกเตอร์สองเวกเตอร์ที่ขนานกัน เท่ากับเวกเตอร์ที่มีขนาดเท่ากับผลรวมของขนาดของเวกเตอร์ทั้งสอง และทิศทางเท่ากับทิศทางของเวกเตอร์ที่มีขนาดมากกว่า
  • กฎการรวมแบบมุมฉาก คือ ผลรวมของเวกเตอร์สองเวกเตอร์ที่ประกอบมุมฉากกัน เท่ากับเวกเตอร์ที่มีขนาดเท่ากับรากที่สองของผลรวมของกำลังสองของขนาดของเวกเตอร์ทั้งสอง และทิศทางเท่ากับทิศทางของเวกเตอร์ที่มีขนาดมากกว่า

ตัวอย่างการหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์

พิจารณาวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่บนพื้นราบ โดยแรงที่กระทำต่อวัตถุมีดังนี้

  • แรงดึงของมือ
  • แรงเสียดทานระหว่างพื้นกับวัตถุ

แผนภาพวัตถุอิสระของวัตถุนี้สามารถเขียนได้ดังนี้

1
2
3
Ft
-------
Fs

โดยที่

  • Ft คือ แรงดึงของมือ
  • Fs คือ แรงเสียดทานระหว่างพื้นกับวัตถุ

ขนาดของแรงลัพธ์สามารถหาได้ดังนี้

1
|F| = |Ft| + |Fs|

ทิศทางของแรงลัพธ์สามารถหาได้ดังนี้

1
θ = tan⁻¹(Fs/Ft)

การประยุกต์ใช้การหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์

การหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์สามารถนำไปใช้วิเคราะห์การเคลื่อนที่ของวัตถุได้ เช่น

  • การเคลื่อนที่ของวัตถุภายใต้แรงโน้มถ่วงโลก
  • การเคลื่อนที่ของวัตถุภายใต้แรงต้านอากาศ
  • การเคลื่อนที่ของวัตถุภายใต้แรงผลักดัน

ข้อควรระวัง

  • แรงลัพธ์อาจเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา
  • แรงลัพธ์อาจมีทิศทางตรงกันข้ามกับทิศทางของแรงที่กระทำต่อวัตถุ