อัตราเร็วและความเร็ว เป็นปริมาณที่ใช้วัดความเปลี่ยนแปลงของตำแหน่งของวัตถุ อัตราเร็วและความเร็วมีความแตกต่างกันดังนี้
อัตราเร็ว คือ อัตราส่วนระหว่างระยะทางที่เคลื่อนที่กับเวลาที่ใช้เคลื่อนที่ อัตราเร็วเป็นปริมาณสเกลาร์ มีค่าเป็นบวกเสมอ
สูตรอัตราเร็ว
1 | v = d/t |
โดยที่
- v คือ อัตราเร็ว มีหน่วยเป็น เมตรต่อวินาที (m/s)
- d คือ ระยะทางที่เคลื่อนที่ มีหน่วยเป็น เมตร (m)
- t คือ เวลาที่ใช้เคลื่อนที่ มีหน่วยเป็น วินาที (s)
ความเร็ว คือ อัตราส่วนระหว่างการกระจัดกับเวลาที่ใช้เคลื่อนที่ ความเร็วเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีค่าเป็นบวกหรือลบก็ได้ ขึ้นอยู่กับทิศทางของการเคลื่อนที่
สูตรความเร็ว
1 | v⃑ = s⃑/t |
โดยที่
- v⃑ คือ ความเร็ว มีหน่วยเป็น เมตรต่อวินาที (m/s)
- s⃑ คือ การกระจัด มีหน่วยเป็น เมตร (m)
- t คือ เวลาที่ใช้เคลื่อนที่ มีหน่วยเป็น วินาที (s)
ตัวอย่าง
- รถยนต์วิ่งด้วยความเร็ว 60 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เป็นเวลา 2 ชั่วโมง จะเคลื่อนที่ได้ระยะทาง 120 กิโลเมตร
- รถยนต์วิ่งจากจุด A ไปยังจุด B ใช้เวลา 1 ชั่วโมง การกระจัดของรถยนต์คือ 500 เมตร ความเร็วของรถยนต์คือ 500 เมตรต่อชั่วโมง
ข้อควรระวัง
- อัตราเร็วและความเร็วเป็นปริมาณที่แตกต่างกัน ไม่ควรใช้แทนกัน
- อัตราเร็วเป็นปริมาณสเกลาร์ มีค่าเป็นบวกเสมอ ความเร็วเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีค่าเป็นบวกหรือลบก็ได้ ขึ้นอยู่กับทิศทางของการเคลื่อนที่
สรุป
อัตราเร็วและความเร็วเป็นปริมาณที่ใช้วัดความเปลี่ยนแปลงของตำแหน่งของวัตถุ นักเรียนควรเข้าใจความแตกต่างระหว่างอัตราเร็วและความเร็ว เพื่อสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างถูกต้อง